Obok okulizacji szczepienie zrazów do podkładki, czyli naszego drzewka.

Szczepienie zrazów to dobry sposób na uzupełnienie gałęzi w miejscu, w którym natura jej nie wytworzyła. To także sposób na  podmianę zieleni na ciekawym pniu na bardziej odpowiednią, ładniejszą.

Podstawowe pojęcia

Podkładka – w naszym przypadku będzie to pień lub konar, do którego będziemy szczepić nową gałązkę

Zraz – to właśnie gałązka (lub roślina – o tym niżej), którą będziemy poprzez szczepienie dołączać do podkładki

Narzędzia i przybory

Warunkiem udanego szczepienia jest specjalistyczny ostry nóż do szczepień (tzw. szczepak), który umożliwia gładkie i równe cięcie podkładki i zrazu.

Z czasem ważna może być także osełka do ostrzenia, choć przy narzędziach wysokiej jakości w naszej praktyce jest to właściwie rzecz zbędna.

Do mocowania zrazu do podkładki służy rafia, paski foliowe (PE – czyli zwykła folia, która jest w każdym domu).

Do zabezpieczenia ran po szczepieniu możemy wykorzystać specjalną parafinę (czerwona parafina – w postaci granulatu, który trzeba rozpuścić w temperaturze około 80 stopni lub wosk płynny gotowy od razu do użycia)  lub maść do szczepień.

Z jakiego miejsca drzewka pobierać zraz?

Do szczepienie wykorzystujemy pędy średniej długości pobrane z obwodu korony drzewka, ale nie z wierzchołka.

Tzn.wilki oraz pędy wyrosłe w środku korony (czyli słabszej strefie wzrostu), mają z reguły mało pąków i nie nadają się do szczepienia.

Co się musi stać, aby szczepienie się przyjęło?

• dobre połączenie świeżo pobranego zraza oraz świeżo naciętej podkładki – warunkiem jest stykanie się tkanek miazgi (kambium) oraz mocne związanie obu części
• zabezpieczenie miejsca łączenia przed wysychaniem – poprzez nałożenie parafiny i owinięcie folią
• termin szczepienia dobrany do techniki
• temperatura 10-30 stopni

Pobranie zrazów do szczepienia

Zraz to po prostu jednoroczny przyrost, gatunku drzewa należącego do tego samego rodzaju do przyszła podkładka, który po pobraniu przeszczepimy na docelowe drzewko.

Przykładowo: zrazem może być jednoroczny przyrost jałowca Shimpaku, który przeszczepimy na piękny pień jałowca sabińskiego. Celem takiego procesu jest przykładowo uzyskanie ładnej zieleni na ciekawym pniu gatunku o słabszej zieleni.

Zrazy pobieramy z korony drzewka-matki  z wierzchołków konarów z kilkoma (5-6) pączkami lub pędami, czyli generalnie ze stref silnego wzrostu. Chodzi bowiem o to, aby zrazami były możliwie silne przyrosty.

Dobry zraz będzie miał do 10 cm długości i posiadał wiele pąków zimowych lub zielonych pędów.

W przypadku pobierania zrazów drzew liściastych daną gałązkę możemy podzielić na kilka odcinków, z których każdy będzie miał po kilka pąków. Wtedy cięcie wykonujemy około 0,5 cm nad / pod pąkiem.

Termin pobrania zrazów

Zrazy do szczepień pobieramy w momencie, gdy drzewko-matka przeszło już w stan spoczynku bezwzględnego ale gdy jeszcze nie ma silnych zimowych mrozów ale drzewko jest już po pierwszych przymrozkach, czyli z reguły na początku grudnia lub trochę później. Dzięki temu będą w stanie wytrzymać do momentu szczepienia.

Drugim terminem jest moment, gdy mrozy zaczynają ustępować a drzewka powoli wybudzają się z spoczynku, czyli między 15. lutego a 15 marca. Pobierając wtedy przechowujemy jest bardzo krótko.

Przechowywanie zrazów

Do momentu przeszczepienia zrazy należy przechowywać w odpowiednich warunkach, czyli:

• w temperaturze, w której nie wybudzą się ze spoczynku (0 – 7 stopni)
• w stałej podwyższonej wilgotności

W praktyce zrazy wkłada się na głębokość około 1/3 długości do skrzynki wypełnionej wilgotnym piaskiem, którą umieszcza się w nieco bardziej wilgotnej piwnicy lub innym pomieszczeniu o temperaturze nieco powyżej 0 stopni.

Czy po przechowaniu zraz jest dobry do szczepienia?

Po okresie przechowywania sprawdzamy, czy zraz dobrze przeżył te okres, czyli:

• nadal jest w spoczynku lub pąki ma lekko nabrzmiałe
• jego kora jest gładka i niewysuszona
• zraz jest giętki i elastyczny (nie wysechł)

Termin szczepienia

Szczepienia sosen i jałowców można wykonać już pod koniec stycznia, jeżeli mamy możliwość przechowania drzewek w temperaturze nieco ponad 0 stopni.

Terminem odpowiednim dla drzew liściastych w naszym klimacie jest początek wiosny, od 15. marca do 15. kwietnia.

Proces szczepienia

Na podkładce (docelowym pniu lub konarze) wykonaj ostrym nożem nacięcie odkrywając łyko i miazgę.

Zraz przytnij również pod kątem.

Przyłóż zraz do nacięcia na podkładce przysuwając do do jednego lub drugiego boku nacięcia.

Obie części związujemy taśmą do szczepień i pozostawiamy w tym stanie przynajmniej do kolejnego roku. Po paru miesiącach zraz, jeżeli się przyjął, powinien zacząć rosnąć. Jeżeli tak się stanie, możemy powoli cieszyć się z sukcesu.

Pielęgnacja po szczepieniu

Przede wszystkim umieszczamy drzewko na 3-4 miesiące w jasnym cieniu, nie wystawiając go na bezpośrednie słońce.

W kolejnych 2 latach nie wykonujemy drutowania gałęzi, na której szczepiliśmy zraz, ani też samego zrazu.

Przykładowe szczepienia krok po kroku

Szczepienie sosny czarnej

Zdjęcia pochodzą ze strony www.bonsaitonight.com.

Wg autora szczepienie zostało wykonane zimą.

Szkolenie ze szczepienia Ryan Neil’a

[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=KBUxgUQFigw]

Szczepienie gałęzi fikusa do pnia

Zdjęcie pochodzi z bonsaiempire.com

Szczepienie Shimpaku

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=bG1vZzEhn-w]

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=hsic7jfYYig&t=12s]