Jak prawidłowo przesadzić bonsai? Jakich narzędzi użyć? Jak przygotować doniczkę i odpowiednie podłoże?

Wiele pytań, bo faktycznie, aby prawidłowo przesadzić drzewko bonsai nie wystarczy wyjąć go po prostu ze starej doniczki i przełożyć do nowej. To ważny etap dla każdego bonsaisty, w którym uzyskujemy wgląd w to, co pod ziemią. Dzięki temu mamy szansę zastosować jedną z technik doskonalenia nebari drzewka.

Po co przesadzać drzewko?

Oprócz samej wymiany zużytego podłoża, skrócenia korzeni i pobudzenia ich do dalszego zagęszczania, moment przesadzenia warto wykorzystać do dokładnego oglądu części podziemnej, a w szczególności samego nebari.

To też dobra chwila, aby zastanowić się nad pozycją, nachyleniem drzewka w doniczce, wybraniem nowego lub poprawieniem starego frontu drzewka.

Przesadzanie można wykorzystać do całkowitej wymiany podłoża na nowoczesne, nieorganiczne.

Kiedy przesadzać bonsai?

Aby ustalić porę roku, warto zapoznać się z wymaganiami poszczególnych drzewek.

Natomiast jeżeli wiemy, że przesadzamy na wiosnę, aby dokładnie określić moment, należy obserwować swoje bonsai, a konkretnie młode pąki na czubkach gałęzi. W momencie rozpoczęcia procesu rozwijania się pierwszego pączka (widoczne stają się małe fragmenty liści). Jeżeli natomiast pączek rozwinie się do młodego liścia, z przesadzeniem trzeba poczekać do kolejnego sezonu.

Innymi możliwymi terminami są późne lato (dla drzew iglastych – po zawiązaniu pąków na przyszły rok) lub późna jesień (październik, listopad – dla drzew liściastych takim sygnałem będzie opadnięcie liści). Pamiętajmy jednak, że przesadzając latem lub jesienią, przesadzamy w taki sposób, aby możliwie minimalnie ingerować w bryłę korzeniową. Dotyczy to szczególnie przesadzeń jesiennych, gdy drzewko jest już praktycznie w spoczynku. Wtedy nie będzie miało szans na odbudowanie bryły korzeniowej i na wiosnę będzie miało problem z powrotem do pełni sił. Dlatego tak się dzieje, przeczytasz tutaj.

Przeczytaj także, w jakich przypadkach przesadzać drzewa bonsai latem?

Jak usunąć stare podłoże spomiędzy korzeni?

Jeżeli drzewko przed przesadzeniem rośnie w podłożu nieorganicznym, to do usunięcia starego podłoża wystarczy zazwyczaj drewniany patyczek, którym wyczesujemy spomiędzy korzeni stare podłoże.

Jeżeli stare podłoże jest w rzeczywistości jedną wielką masą korzeni, warto namoczyć całą bryłę korzeniową oraz do skutku wypłukiwać podłoże z korzeni mocnym strumieniem wody z węża.

Zanim przystąpisz do przesadzania?

Zanim zaczniesz wydobywać drzewko z doniczki, upewnij się, że masz wokół siebie wszystko, co potrzebujesz. Pozwoli to skrócić czas, gdy korzenie zostaną wystawione na działanie promieni słonecznych.

Co przygotować?

• nową mieszankę podłoża (przesianą uprzednio przez sito o drobnych oczkach) (o dostępnych podłożach przeczytasz tutaj)

Większość bonsaistów w Japonii używa w doniczce podłoża o trzech różnych granulacjach. Na dno doniczki dawane dawane jest podłoże o największej granulacji (np. 6-7 mm), w środkowej części mniejsze (np. 4-5mm), a na wierzch najmniejsze (2-3mm).

Więcej o podłożu do bonsai przeczytasz tutaj.

• miarki, szufelki do odmierzania i wsypywania ziemi do doniczki
• plastikową siatkę do zabezpieczenia otworów drenażowych w doniczce przed wypadaniem ziemi lub warstwy drenażowej
• patyczek do ubijania ziemi i wprowadzenia jej w przestrzenie między korzeniami oraz usuwania starej ziemi spomiędzy korzeni
• nóż do odcięcia w razie potrzeby bryły korzeniowej od doniczki
• nożyczki do skrócenia korzeni
• płyn lub sproszkowany węgiel drzewny do zabezpieczenia ran na korzeniach
• kermazyt, jako drenaż – jeżeli używasz podłoża organicznego
• drut do przymocowania drzewka do doniczki i siatki na otworach drenażowych (aluminiowy – nie miedziany!!!)
• szczepionkę mikoryzową
• nową doniczkę (najpierw przeczytaj: Jak wybrać właściwą doniczkę do bonsai? oraz informacje o złotym podziale w sztuce bonsai

Jeżeli przesadzasz do tej samej doniczki, wykorzystaj ten moment, aby ją umyć i usunąć kamień, który mógł osadzić się na jej brzegach.

Przesadzanie bonsai krok po kroku

1. Przygotuj nową doniczkę, odpowiednią mieszankę podłoża i niezbędne narzędzia do przesadzania
2. Wyjmij drzewko i oceń kondycję bryły korzeniowej
3. Usuń wszystkie martwe korzenie
4. W razie potrzeby przytnij korzenie zgodnie z wymaganiami
5. Oceń rozwój nebari i w razie potrzeby zastosuj techniki do jego pogrubienia
6. Na podstawie oceny nebari oraz pnia drzewka wybierz jego przyszły front
7. Zakryj otwory drenażowe siateczką, która ograniczy wydobywanie się substratu na zewnątrz
8. Wsyp na dno doniczki cienką warstwę przygotowanego podłoża dla bonsai. Jeżeli używasz nowoczesnego podłoża bez domieszek roślinnych, nie musisz dodatkowo tworzyć warstwy drenażowe z kermazytu. W miejscu, w którym umieścisz drzewo nasyp niewielką piramidę z podłoża i posyp szczepionką mikoryzową oraz garścią starego podłoża (dlaczego? przeczytaj o mikoryzie)
9. Usuń stare podłoże spomiędzy korzeni
10. Umieść roślinę w doniczce zgodnie z zasadami
11. Koniecznie przymocuj bonsai do doniczki przy pomocy drutu – zabezpieczysz dzięki tematu drzewko przed niebezpieczeństwem, że wyrwie je z doniczki mocniejszy podmuch wiatru. Jeżeli po przewiązaniu drut naciska na korzenie, owiń go w tym miejscu guma, aby drut nie uciskał bezpośrednio na korzeń.
12. Przysyp drzewko kolejną warstwą podłoża ubijając je palcami oraz „nakłuwając” / ubijając patyczkiem, tak aby weszło dokładnie w przestrzenie między korzeniami i ściśle do nich przylegało
13. Wygładź podłoże (np. przy pomocy miotełki kokosowej), tak aby opadało równomiernie od pnia w kierunku brzegów doniczki
14. Na koniec podlej intensywnie drzewko, tak aby woda wylatywała otworami drenażowymi
15. Drzewko po przesadzeniu umieć w cieniu

Jak poprawnie skrócić korzenie drzewka bonsai?

Korzenie z reguły skracamy o około 1/3, obcinając szczególnie korzenie obwodowe rosnące wokół doniczki (tzw. wąsy). Korzenie przycinamy ostrymi nożyczkami, aby cięcie było możliwie gładkie.

Dodatkowo warto usunąć grube korzenie rosnące pionowo w dół. W naturze spełniają one funkcje przytwierdzającą drzewo do ziemi. W naszej doniczce w tym celu przez otwory drenażowe przeciągamy drut, który posłuży do przywiązania drzewka do doniczki. Chodzi o to, aby drzewko na silny wietrze nie ruszało sie w doniczce, gdyż może to uszkodzić korzenie. A zdarzyło mi się, że straciłem drzewko, które były nieprzytwierdzone drutem do doniczki i silny wiatr po prostu wyciągną je z donicy.

Po przycięciu korzeni warto umieścić je na kilka sekund w sproszkowanym węglu drzewnym. Przyklei się do korzeni i zabezpieczy je w naturalny sposób przed chorobami grzybowymi.

Jak pielęgnować bonsai po przesadzeniu?

Po przesadzeniu drzewko potrzebuje przede wszystkim spokoju i umiarkowanych warunków. Przede wszystkim nie umieszczaj drzewka w pełnym słońcu – przygotuj dla niego przejściowe stanowisko jasne, ale osłonięte od bezpośrednich promieni.

Bonsai należy bardzo dokładnie podlać czystą wodą, tzn. wodą bez nawozu.

Ja z zasady w takich warunkach trzymam drzewko przez okres 6 tygodni. W internecie można znaleźć również sugestie, aby oszczędzać drzewko przez 3 tygodnie – ja wychodzę jednak z założenia, że przecież nigdzie się mi nie spieszy, a warto, aby drzewko na 100% doszło do siebie zanim je zasilimy i pobudzimy do intensywnego wzrostu 🙂

Kiedy przesadzić bonsai do małej doniczki?

Na początku swojej drogi bonsai rośnie w dużej doniczce, będącej często małą skrzynką zbitą z sosnowych czy bukowych desek. Drzewko od samego początku rośnie w dobrej mieszance podłoża. Chodzi bowiem o to, aby miało miejsce na rozwój systemu korzeniowego, dzięki któremu przyrost nowych pędów będzie odpowiednie szybki i intensywny.

Część bonsaistów wsadza drzewko na pierwsze parę lat do gruntu i tak rozpoczyna kształtowanie. Ma to tę zaletę, że drzewko rosnące w ziemi szybciej przyrasta na grubość oraz szybciej puszcza nowe gałązki.

Dopiero, gdy drzewko osiągnie pożądaną grubość, rozgałęzienie, zagęszczenie korony, przesadzamy do małej, płaskiej doniczki, która jest typowa dla bonsai. Od tego momentu drzewko przestaje intensywnie rosnąć. Jest to czas na pomniejszenie liści (igieł) i dalsze zagęszczanie korony drzewka.

Aby wesprzeć proces rozbudowy bryły korzeniowej i tym samy rozwój części naziemnej, warto od razu przesadzić do doniczki typu "sitko". O niej przczytasz tutaj.

Uwaga na przesadzanie drzewek wczesną wiosną!

Przesadzanie drzewek wczesną wiosną niesie za sobą ryzyko utraty drzewka. O tym, kiedy takie ryzyko występuje, przeczytasz we wpisie o moich największych błędach pielęgnacyjnych.