Azalie czy rododendrony cenione są przede wszystkich ze względu na piękne i liczne kwiaty. Popularne satsuki oznacza piąty miesiąc, z uwagi na to, że azalie kwitną przez cały piąty miesiąc orientalnego kalendarza księżycowego (u nas w maj-czerwiec).  Zobacz moje notatki odnośnie ich pielęgnacji.

Aktualizacja wpisu po szkoleniu.

Stanowisko

• azalie nie lubią zmian temperatur, dlatego też dobrze rosną w stabilnym nadmorskim klimacie – natomiast jeżeli mieszkasz bardziej w głębi lądu, zadbaj o możliwe stabilne warunki
• nie wystawiaj azalii na gorące słońce, gdyż nagrzana doniczka może łatwo uszkodzić wrażliwe korzenie a bezpośrednie gorące słońce uszkodzi kwiaty (pojawią się na nich brązowe plamki)

Najbardziej niebezpieczne jest lato!
Latem azalie bezpiecznie jest cieniować, ustawić na dużym pojemniku wypełnionym wodą i kamieniami (oczywiście tak, aby doniczka nie dotykała wody) i regularnie zraszać. Ochłodzi to korzenie i liście.

• azalie lubią jasny cień i rozproszone światło – w tych warunkach będą miały krótkie międzywęźla i zakwitną. Również ich zieleń będzie ciemniejsza. Jeżeli wystawisz azalię na bezpośrednie gorące słońce, liście stracą swój połysk i staną się czerwonawe.
• w trakcie kwitnienia przenieś roślinę ze słonecznego miejsca w nieco zacienione – dzięki temu drzewko będzie dłużej kwitnąć

Optymalnie jest wyciągnąć drzewko z zacienionego miejsca rano i ustawić je w jasnym miejscu tak do godziny 10:00, a następnie ponownie przenieść je do cienia. Oczywiście, gdy pada deszcze to tego nie robimy, aby nie zniszczyć kwiatów.

• drzewka umieść w miejscu zacisznym osłoniętym od wysuszającego wiatru zarówno w lecie jak i zimą
• zimą dobrze znosi przebywanie w zimnej szklarni osłonięta od zimnych wiatrów – jeżeli będziemy mieli stosunkowo ciepłą zimę, z nagłymi silnymi mrozami lepiej jest przenieść azalię na ten krótki czas do nieogrzewanego murowanego pomieszczenia. W przypadku bardzo niskich temperatur bezpieczniej jest zadołować drzewo lub umieścić doniczkę w skrzynce wypełnionej korą lub innym izolatorem. Ważne, aby temperatura była powyżej 0, a poniżej 6 stopni.
• Większe azalie zimą znoszą w nocy temperaturę do -5 stopni (mniejsze do -2), pod warunkiem, że w dzień temperatura jest dodatnia.
• przymrozki jesienią i wiosną mogą powodować duże szkody – dlatego w tym okresie warto chronić drzewka w tym okresie
• azalie lubią wilgoć w powietrzu, choć ich kwiaty nie tolerują zraszania – z tego względu lepiej jest podstawić po doniczkę podstawek z wodą i keramzytem lub posadzić drzewko w kompozycji wodnej – wilgoć w powietrzu jest jednym z kluczowych elementów powodzenia uprawy

Podlewanie

• podlewamy deszczówką lub lekko zakwaszoną wodą (dowiedz się, czym zastąpić deszczówkę do podlewania i jak zakwasić wodę)
• podłoże utrzymujemy lekko wilgotne, ale przed kolejnym podlaniem pozwalamy mu nieco przeschnąć (azalie nie znoszą zarówno zbyt przesuszonego ale też zbyt długo mokrego podłoża)

Szczególnie ważne jest takie podlewanie azalii, aby woda dostała się pod pień, w przeciwnym razie korzenie te zaczyna usychać, a zasilają wierzchołek drzewka, który zacznie nam obumierać. 

Dla pewności mniejsze drzewka (szczególnie latem) bezpieczniej jest nawadniać przez zanurzenie doniczki w pojemniku z wodą.

• w trakcie kwitnienia utrzymujemy podłoże wilgotne, aby drzewko nie zrzuciło kwiatów
• przesuszenie podłoża powoduje zrzucanie kwiatów i więdnięcie liści – to dobre znaki ostrzegawcze przed przesuszeniem i śmiercią rośliny
• Walter Pall pisze, że azalie można podlewać również twardą wodą – ważne jest, aby były podlewane codziennie bardzo intensywnie i rosły w nieorganicznym podłożu – póki co się nie odważyłem 🙂
• około miesiąc przed spodziewanymi mrozami (u nas tak na początku grudnia) podlewamy oszczedniej, aby ułatwić przejście drzewku w stan spoczynku.

Nawożenie

• warto poszukać nawozu dla roślin kwaśnolubnych, choć Walter Pall twierdzi, że azalie dobrze znoszą standardowe nawozy, przy założeniu częstego podlewania
• schemat nawożenia:
  • zaczynamy w marcu, gdy pąki nabrzmieją
  • miesiąc przed kwitnieniem przerywamy nawożenie
  • po kwitnieniu wracamy do nawożenia (jeżeli przesadzaliśmy po kwitnieniu czekamy 2-3 tygodni)
  • od sierpnia do jesieni nawozimy nawozem bez azotu
• do momentu kwitnienia zasilamy co 10-14 dni
• nawożenie przerywamy na okres kwitnienia, gdyż roślina pobudzona do wzrostu liści zrzuci kwiaty i pąki kwiatowe (jeżeli używasz naturalnego nawozu w postaci granulek czy ciasteczek, usuń je z podłoża)
• po zakończeniu kwitnienia zasilamy raz na miesiąc nawozem do roślin kwaśnolubnych (wg Waltera Palla nie jest to konieczne – wystarczy nawóz o równej proporcji NPK i bogaty w inne minerały. warunkiem tutaj jest jednak podłoże zbudowane z kwaśnych składników)
• warto zwrócić uwagę na objawy chlorozy (może świadczyć o tym, ze podłoże stało się zbyt zasadowe, gdyż roślina nie jest już w stanie przyswajać żelaza) i dostarczyć drzewko dedykowanej dawki tego pierwiastka
• niektórzy bonsaiści stosując mieszankę podłoża z kompostem nie nawożą azalii wcale, uważając, że nawozy mineralne ograniczają rozwój mikoryzy
• w Japonii do azalii stosuje się nawozy naturalne – spotkałem się z twierdzeniem, że te nieorganiczne ograniczają rozwój mikoryzy, szkodząc tym samym roślinie

Podłoże

• azalie są kwaśnolubne (pH 4,5-6) i wyjątkowo nietolerancyjne na odczyn zasadowy w podłożu, powstający np. po podlewaniu drzewka twardą wodą lub powstający w wyniku stosowania nawozów podnoszących z czasem pH podłoża
• podstawowa mieszanka: kanuma, akadama: 7:3 + drenaż z pumeksu
• niektórzy amatorzy trzymają azalie w czystej kanumie czy czystej akadamie pamiętając o zakwaszaniu wody przy podlewaniu (np. torfem kwaśnym). Można dodać nieco włókien kokosowych, dla lepszego utrzymywania wilgoci.
• Inną mieszanka: kanuma : kwaśny torf : kwaśny kompost (1:1:1)
• Inna mieszanka:  Kompost z kory dębu, torf wysoki, bims, zeolit, kanuma (1:1,5:1:1:1)
• w sklepach ogrodniczych dostępne są również mieszanki do azalii lub roślin kwasolubnych
• azalie w podłożu o pH większym niż 6,0  nie przyswajają żelaza, co objawia się chlorozą. W przypadku azalii dodatkowo do uzupełniania żelaza dolistne należy koniecznie zakwasić podłoże
• przesadzanie rośliny połączone z całkowitą wymianą podłoża może być ryzykowne ze względu na mikoryzę – koniecznie wtedy należy zastosować szczepionki mikoryzowe (np. Biopon Mikoryza Do Rododendronów)
• można natomiast bezpiecznie wypłukać stare podłoże spomiędzy korzeni strumieniem wody (warunek: zastosowanie szczepionki)
• Uwaga! tylko dzięki mikoryzie drzewko jest w stanie pobierać wodę z podłoża przeżyć grzeszki związane z podlewaniem zbyt twardą wodą
• chcąc zakwasić podłoże używaj siarczan żelaza – nie używaj siarczanu glinu, gdy jest szkodliwy dla roślin

Przesadzanie – kiedy i jak często przesadzać?

• młode rośliny: przesadzamy co dwa lata do podłoża pozbawionego wapnia = kwaśnego
• ukształtowane drzewa: co trzy lata
• regularna wymiana podłoża jest tym bardziej ważna, jeżeli zdarza Ci się popełniać grzeszki związane z twardością wody, którą podlewasz drzewko
• termin przesadzania: marzec / kwiecień przed pojawieniem się nowych pąków (jeżeli nie zależy nam na kwiatach) lub czerwiec/połowa lipca (od razu po przekwitnieniu)

Ukształtowane drzewa profesjonaliści przesadzają w marcu, rośliny znajdujące się w rozwoju po przekwitnieniu (czerwiec, połowa lipca).

• bezpośrednio po kwitnieniu u azalii rozpoczyna się wzrost korzeniu i pędów
• azalia ma bardzo delikatne korzenie rosnące bliżej powierzchni podłoża niż w głąb doniczki
• sadzimy natomiast z reguły do głębokiej doniczki – chodzi o to, aby podłoże położone głębiej w doniczce stanowiło magazyn wody,  dzięki temu w gorące dni wnętrze doniczki nie nagrzeje się zbyt mocno i nie uszkodzi tym samym delikatnych korzeni ( w Japonii do płytkich doniczek azale przesadzane są jedynie na potrzeby wystawy)
• delikatnie przycinamy korzenie na powierzchni bryły korzeniowej – jeżeli nie zamierzamy pomniejszać doniczki z reguły nie przycinamy dolnej części bryły korzeniowej (maksymalnie usuwamy 2/3 korzeni)
• po przesadzeniu świeży substrat przykrywamy mchem sphangnum
• pomiędzy nebari robimy delikatne dziury, aby woda miała ułatwioną penetrację podłoża w tym obszarze
• bardzo delikatnie usuwamy podłoże spomiędzy korzeni – należy bardzo uważać na delikatne korzenie (używaj bambusowego patyczka i nie spiesz się)
• stare podłoże można wypłukiwać spomiędzy korzeni korzystając ze strumienia wody – ważne aby był na tyle delikatny, aby nie uszkodzić korzeni i na tyle silny, aby wypłukać podłoże spomiędzy korzeni. technika na tę zaletę, że utrzymuje delikatne korzenie mokre – inaczej w ciągu pół godziny wyschną i zaczną obumierać

Ważne: bezpośrednio pod pniem znajdują się korzenie zasilające wierzchołek. Praktycznie nie wykonujemy na nich żadnych zabiegów, aby ich nie uszkodzić! Pamiętajmy o tym, inaczej ryzykujemy utratę najsłabszej części naszego drzewka, czyli wierzchołka!

Pielęgnacja po przesadzeniu

• nie pozwalamy podłoży wyschnąć
• umieszczamy doniczkę w miejscu nienagrzewającym się intensywnie oraz osłoniętym od wiatru (może być rówież cień) na okres około 3 tygodni. Po tym czasie stopniowo wystawiamy rano na słońce i chowamy po 2-3 godzinach, wydłużając stopniowo okres przebywania drzewka na słońcu
• dobrze jest obłożyć podłoże mchem, aby zabezpieczyć podłoże przed szybkim wysychaniem
• po 2-3 tygodni zaczynamy nawozić

Przycinanie

Mocno przycinaj nisko położone gałęzie, gdyż jest to najintensywniejsza strefa wzrostu w przypadku azalii

Delikatnie przycinać gałązki na wierzchołku, gdyż jest to w przypadku azalii najsłabsza strefa wzrostu. Tutaj trzeba pozostawić dłuższe pędy. Zbyt mocne przycięcie może doprowadzić do uschnięcia całego wierzchołka, a czasem również do obumarcia systemu korzeniowego drzewka.

• uwaga: wszystkie miejsca cięcia zabezpieczamy pastą chroniącą przed dostępem grzybów i pasożytów do rany.
• w trakcie cięcia warto dezynfekować narzędzia w alkoholu, szczególnie jeżeli będziemy usuwać chore gałęzie.
• Wprawdzie azalia wypuszcza nowe liście również z gołych gałęzi, na początek warto jednak zostawić dwie pary liści na ich końcach.
• azalii nie przycinamy zimą, gdyż rany zbyt długo się leczą i ryzykujemy chorobę grzybową (cięcia wykonujemy wczesną wiosną)

Mocne cięcie formujące pod koniec zimy

• Mocniejsze cięcie dobrze wykonać pod koniec zimy (luty), tak by drzewo miało pełen sezon na odbudowę

Mocne cięcie może skutkować brakiem kwitnienia w tym roku - więc albo pozwalamy azalii zakwitnąć, albo mocno przycinamy.

• Grubsze konary usuwamy na raty (szczególnie jeżeli chodzi o koronę drzewka): najpierw przycinamy dany konar, tak aby pozostały na nim jeszcze gałązki. Następnie pozwalamy roślinie się odbudować i w kolejnym sezonie wczesną wiosną usuwamy kolejny kawałek. Z reguły całkowite usunięcie większych konarów rozkładamy na trzy sezony.

Wycinając od razu gruby konar, powodujemy obumarcie żyły, która go zasilała, co może odbić się negatywnie na gałęziach położonych powyżej.

• Innym sposobem jest stopniowe nacinanie gałęzi (zrobienie w niej wycięcia w kształcie U o szerokości około 2 cm i głębokości na 1/3 grubości gałęzi. W kolejnym sezonie pogłębiamy o kolejną 1/3. Na trzecią zimę usuwamy całkowicie. Ważne aby ciąć równo z pniem.

• W przypadku mocnego cięcia raczej nie wycinamy równo do pnia tych pędów (konarów), z których w przyszłości chcemy, aby wyrosły nowe konary.
• Jednakże azalie dobrze reagują na tzw. drastyczne cięcie. Azalie przez cały okres życia wytwarzają nowe pąki z pnia i grubych konarów. Tak więc możemy przyciąć je do gołego pnia.
• grubsze konary usuwamy ostrą elastyczną piłą
• po usunięciu konarów miejsce cięcia wyrównujemy jeszcze ostrym nożem lub dłutem i zabezpieczamy pastą

UWAGA: wycinając konary tuż przy pniu używamy kleszczy kulistych i zabezpieczamy ranę twardą pastą. 

Skracając grube konary, nie tniemy ich kleszczami, ale elastyczną piłą i wyrównujemy miejsce cięcia skalpelem lub ostrym nożem (np. takim do szczepień). 

Pozostałe gałęzie przycinamy nożyczkami.

Przycinanie przed kwitnieniem (marzec)

• z reguły zdrowe azalie mają bardzo dużo pąków kwiatowych, których utrzymanie na roślinie powoduje jej znaczne osłabienie
• celem przycięcia rośliny przed kwitnieniem wsparcie kwitnienia przez przerzedzenie i dopuszczenie większej ilości światła do wnętrza korony
• przed kwitnieniem oczyszczamy koronę z niewłaściwie rosnących pędów, delikatnie przerzedzamy koronę oraz usuwamy część kwiatów
• cięcie przed kwitnieniem powinno być delikatne, jednakże usuwamy wszystkie pędy wyrastające w niewłaściwych miejscach oczyszczając tym sposobem koronę drzewka)
• pędy przycinamy posiadające kilka liści przycinamy do dwóch par
• kwitnienie bardzo osłabia rośliny – dlatego nie pozwalamy, aby każdy pączek kwiatowy rozwinął się w kwiat – regułą jest, że na każde 3 pąki kwiatowe, usuwamy 1 z nich (szczególnie dbamy tutaj o wierzchołek – z niego usuwamy stosunkowo więcej pąków 2 z trzech)
• jeżeli z jednego pędu wyrastają liczne pąki kwiatowe, zostawiamy dwa, tak aby były od siebie oddalone, aby kwiaty miały miejsce na rozwinięcie się
• ponieważ wierzchołek jest najsłabszą częścią rośliny, na wierzchołku pozostawiamy najmniejszą liczbę pąków kwiatowych

Przycinanie po kwitnieniu (czerwiec/połowa lipca

• przycinanie po kwitnieniu azalii jest o tyle ważne, że ma bezpośrednio wpływ na przyszłoroczne kwitnienie
• Po otwarciu około 80% kwiatów warto jest wyłamać i oczyścić drzewo. Po tygodniu od tego zabiegu przycinamy..
• azalie powinny być mocne przycięte najpóźniej około 7 dni po kwitnieniu (pamiętaj o oszczędzaniu wierzchołka) – jeżeli zbyt późno przytniemy, ryzykujemy brak kwitnienia w przyszłym roku
• po tym cięciu zacznij znowu zasilać azalię nawozem zawierającym azot
• warto na małych gałązkach zostawić zielone liście, aby je nieco wzmocnić. W tym celu też warto przyciąć końcówki gałęzi, aby pozbawić je pąków.
• po czerwcowym cięciu nie przycinamy azalii już do przyszłego roku
• nowe pąki powinny być już wyraźnie widoczne we wrześniu

W przypadku mocnego cięcia, które odsłania pień, warto zabezpieczyć go agrowłókniną. Dodatkowo po takim zabiegu przez jeden sezon drzewko powinno rosnąc bez żadnych dodatkowych zabiegów.

Przerzedzanie liści

Podobnie jak w przypadku sosen usuwamy igły, aby zapewnić lepszy dostęp powietrza do korony drzewa, również w przypadku azalii możemy usuwać pojedyncze liście, aby doprowadzić do wnętrza korony więcej światła i powietrza.

Drutowanie i formowanie

• najlepszym okresem na drutowanie jest marzec
• drugim praktykowanym terminem jest październik/listopad
• aby zwiększyć elastyczność gałęzi umieszczamy drzewka na 3 dni w cieniu i mniej podlewamy
• azalie bardzo łatwo obrastają drut – należy uważać przy jego usuwaniu oraz cięciu gałęzi, gdyż można go po prostu nie zauważyć
• młode pędy są bardzo elastyczne i dają się łatwo formować
• przed drutowaniem warto usunąć z gałęzi nadmiar liści
• ponieważ kora azali jest bardzo delikatna, warto tam gdzie to możliwe stosować odciągi (miejsce styku drutu z gałęzią zabezpieczyć gumą) lub też drut owinąć taśmą ogrodową.
• po drutowaniu i układaniu gałęzi drzewko umieszczamy w cieniu i regularnie zraszamy

Kwitnienie – pielęgnacja podczas kwitnienia

• chcąc utrzymać kwiaty możliwie długo chronimy roślinę przed deszczem, nie zraszamy korony
• chcąc nawozić roślinę w czasie kwitnienia, stosujemy tylko i wyłącznie nawozy pozbawione azotu – dzięki temu przedłużymy okres kwitnienia

Pozostałe

• aby stworzyć ładne nebari, przyciskamy gałęzie do podłoża – z czasem puszczą korzenie i zamienią się w piękne naziemne korzenie
• chcą uzyskać dobre zagęszczenie korony, usuwamy wszystkie kwiaty z rośliny co roku aż do momentu uzyskania satysfakcjonującego układu i zagęszczenia gałęzi
• kwiaty pojawiają się na ubiegłorocznych pędach