Przygotowując kompozycję wykorzystującą kusamono w roli głównego obiektu lub jako roślinę uzupełniającą (shitakusa) warto znać kilka zasad, które zwiększą wartość estetyczną prezentacji.
Zanim przejdziesz dalej, przeczytaj co to jest kusamono i shitakusa. Jeżeli znasz te pojęcia, możesz spokojnie czytać dalej.
Harmonia z innymi obiektami
Każdy przedmiot, roślina wykorzystywana w budowie prezentacji powinna dobrze współgrać pozostałymi obiektami, np. z drzewkiem bonsai czy suiseki. Na czym polega jednak ta harmonia?
Warto pamiętać o kilku istotnych aspektach:
- shitakusa i kusamono powinny kolorystycznie współgrać z pozostałymi obiektami (drzewkiem bonsai, suiseki)
- shitakusa, jako obiekt uzupełniający drzewko bonsai powinien występować w naturalnym środowisku, w którym rośnie lub prezentowane jest dane drzewko bonsai. Przykładowo: mech i paprocie, które towarzyszą drzewom w głębokim, zacieniowanym lesie, będą wyglądały nienaturalnie w towarzystwie oliwki.
- nawiązywać do miejsca, do którego odwołuje się prezentacja. Przykładowo: jeżeli prezentujemy kaskadę z sosny górskiej powinniśmy wykorzystywać jako shitakusa roślinki i trawy rosnące również na zboczach gór (np. tzw. roślinki alpejskie)
- powinniśmy dobierać roślinki, które są w stanie zaakcentować w prezentacji aktualną porę roku, a właściwie nieco zapowiadać kolejną. Jedną z zasad jest tutaj wywołanie w oglądającym miłego uczucia, nadziei na lepsze czy też pewnej nostalgii. I tak przykładowo zimą możemy zastosować roślinki, które kwitną bardzo wcześnie zwiastując nadchodzącą wiosnę. Lub też w gorące lato wykorzystać roślinki, które rosną w wodzie, dając oglądającemu wrażenie chłodnego powiewu powietrza od wody. Jak to mówił mój Nauczyciel, drzewka bonsai uprawia się po to, aby trafiły do tokonomy, dając przyjemność oglądającym. Podobnie ma się sprawa z roślinami uzupełniającymi, które mają pomóc widzowi odczuwać pewną nostalgię za czymś przyjemnym.
Dobór doniczki
Doniczki do kusamono i shitakusa powinny być stosunkowo niewielkie, płaskie i okrągłe. Szczególnie jeżeli korzystamy z traw, to wtedy doniczka powinna być możliwie paska.
Zasadą, którą powinniśmy się kierować dotyczy również koloru doniczki, który powinien być oddawać barwy ziemi, na której rośnie dana roślinka (np. ściółki leśnej w przypadku paproci). Choć tutaj często widziałem już liczne odstępstwa.
Alternatywnie używane są płaskie skały, wyschnięte drzewko (np. korzenie drzew), na których dana roślinka jest nasadzana.
Ziemia i mech
Generalnie możemy powiedzieć, że wg japońskiej estetyki ziemia to brud (cytat mojego Nauczyciela). Dlatego szczególnie na wystawach kusamono i shitakusa rosną na dywaniku z mchu, który pokrywa całkowicie ziemię w doniczce. Dla zwiększenia efektu naturalnego krajobrazu możemy wykorzystać różne gatunki mchu ułożone obok siebie.
Optymalnie, gdy roślinki umieszczone w doniczce wystają poza jej krawędź zasłaniając ją.
Prezentacja kusamono / shitakusa
Generalnie w tokonomie żaden obiekt nie może stać bezpośrednio na podłodze czy macie. Dotyczy to również omawianych roślinek. Dlatego też doniczki układane są na cienkich asymetrycznych podkładkach.
Wykorzystując do prezentacji trawy pamiętamy o tym, aby podkładki były możliwie cienkie i nie unosiły rośliny zbytnio w górę.
Dobierając shitakusa do kompozycji z drzewkiem bonsai powinniśmy pamiętać o tym, aby roślinka nie była wystawała ponad stolik, na którym prezentowane jest bonsai. Wyjątkiem jest tutaj pojedyncze źdźbło trawy czy pojedynczy kwiat. Jeżeli kusamono ma więcej kwiatów musimy wyciąć je pozostawiając jeden z nich.
Asymetria
Zasada asymetrii obowiązuje również w doborze shitakusa do drzewka bonsai. I tak przykładowo:
- do kwitnącego bonsai dobieramy roślinkę niekwitnącą
- do niekwitnącego – kwitnącą
- do drzewka z owocem, shitakusa bez i odwrotnie
- do zimowego drzewa bez liści, shitakusa z zielenią (ewentualnie z akcentem wyschniętych źdźbeł trawy) i odwrotnie (do zimozielonego drzewa, shitakusa z wyschniętymi źdźbłami lub liśćmi)
- liście drzewka bonsai i shitakusa powinny mieć różny kształt i kolor
Przeczytaj również: Jakie roślinki nadają się na kusamono i shitakusa?
Ruch i komunikacja
Przykładowa aranżacja z ostatniego Trophy dobrze obrazuje zasadę komunikacji drzewka bonsai z shitakusa. Na czym to polega: główna gałąź drzewka (sashi eda) zwrócona jest w lewą stronę. Natomiast pędy shitakusa zwracają się w prawo, w stronę drzewka. Dzięki temu zwrócone są do siebie i „rozmawiają”, tworząc razem harmonijną całość.
